Arbitraj, finansal piyasalarda aynı veya benzer varlıkların farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından faydalanarak risksiz kazanç elde etme stratejisidir. Basit bir ifadeyle, yatırımcıların bir piyasadan belli bir menkul kıymeti ya da menkul kıymetleri düşük fiyatla alım yapıp, eş zamanlı olarak başka bir piyasada aynı menkul kıymeti daha yüksek fiyattan satmasıyla arbitraj gerçekleştirilir. Arbitrajı hisse senetleri, döviz, emtialar, para piyasaları ve kripto para gibi birçok farklı menkul kıymet türünde uygulamak mümkündür. Arbitraj işlemleri fiyat hareketlerinin hızlı olduğu piyasa durumlarında cazip bir kazanç yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Arbitraj işlemlerine günlük hayattan veya finansal piyasalardan birçok örnek verilebilir. Örneğin bir yatırımcı döviz piyasasında şöyle bir arbitraj yakalayabilir: A bankasındaki USD/TRY döviz satış kurunun 26.0 TL olduğunu düşünelim. B bankasındaki USD/TRY döviz alış kurunun 26.50 TL olduğunu varsayalım. Bu durumda yatırımcı A bankasından USD alıp B bankasında satarak aradaki 0.50 TL’lik fark kadar aldığı her USD başına kâr eder.
Başka bir örnek hisse senedi üzerinden verilebilir. Örneğin hisse alım satımı yapan bir yatırımcının karşısına şöyle bir arbitraj fırsatı gelebilir. Bir şirketin hisse senedinin iki farklı yabancı borsada işlem gördüğünü varsayalım. Bir gün bu şirketin hisse analizini yapan yatırımcı New York borsasında fiyatın 50 USD iken Londra borsasında 52 USD fiyattan işlem gördüğünü fark eder. Bu durumda yatırımcı hisse senedi fiyatlarını inceleyerek 50 USD fiyattan hisse satın alma işlemi yapar ve diğer borsada 52 USD fiyattan hisse satım işlemi yaparak arbitraj ile kazanç elde etmiş olur. Bu durum elbette hisse senedi takip etme konusunda yoğun bir mesai gerektirir.
Arbitraj ile para kazanmanın temel prensibi, aynı veya benzer varlıkların farklı piyasalardaki fiyat farklarını değerlendirmektir. Bu işlem, düşük fiyatlı bir piyasadan varlık satın alıp, eş zamanlı olarak daha yüksek fiyatlı bir piyasada satarak gerçekleştirilir. Dolayısıyla yatırımcının borsa analiz yöntemlerinden teknik analiz, temel analiz gibi yöntemlere ihtiyaç duymamaktadır. Arbitraj ile para kazanmak için yatırımcıların hızlı hareket etmesi ve piyasalardaki fiyat farklarını tespit edebilmesi gerekir. Bu nedenle birçok yatırımcı, fiyat değişikliklerini otomatik olarak takip eden yazılımlar ve algoritmalar kullanır. Bunun yanı sıra, arbitraj stratejilerinin başarıyla uygulanabilmesi için işlem maliyetlerinin düşük olması, likiditenin yüksek olması ve zamanlamanın doğru yapılması gereklidir. Örneğin, düşük likiditeli bir piyasada işlemi tamamlamak zaman alabilir ve bu da fiyat farkının kapanmasına yol açarak kazanç fırsatını ortadan kaldırabilir.
Arbitraj doğru uygulandığında alınan riske kıyasla en kârlı yatırım stratejilerinden birisi olarak öne çıkmaktadır. Arbitrajda kazanç elde etmek için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Finansal yatırım için komisyon, vergi, para transfer ücreti gibi ek giderler ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla alım satım yaparken arbitrajdan elde edeceğimiz kârı ödediğimiz giderlerle karşılaştırarak işleme girmemiz gerekmektedir. Arbitrajdan elde edeceğimiz fiyat farkının masrafları karşılayacak kadar büyük olması elzemdir.
Arbitraj, teoride risksiz kazanç sağlama amacı taşısa da pratikte bazı riskler barındırabilir. Örneğin, işlemlerin gerçekleşmesi sırasında fiyat farklarının kapanması beklenen kazancın kaybolmasına neden olabilir. Bu durum, özellikle düşük likiditeye sahip piyasalarda veya fiyatların hızla değiştiği volatil ortamlarda sıkça karşılaşılan bir risk faktörüdür. Teknik aksaklıklar da arbitraj işlemleri için bir risk unsurudur. İşlemlerin genellikle hızlı bir şekilde yapılması gerektiğinden, bir gecikme veya teknik bir sorun arbitraj fırsatını kaçırmanıza yol açabilir. Buna ek olarak, bazı piyasalarda regülasyonlar veya işlem limitleri, arbitrajın uygulanabilirliğini kısıtlayabilir. Bu nedenle, arbitraj işlemlerine girişmeden önce riskleri iyi analiz etmek ve bu tür senaryolar için hazırlıklı olmak önemlidir.
Arbitraj, temel piyasa bilgisine sahip bireysel yatırımcılardan profesyonel fon yöneticilerine kadar geniş bir yelpazede herkes tarafından uygulanabilir. Günümüzde bireysel yatırımcılar, arbitraj işlemlerini gerçekleştirmek için borsa uygulamalarından faydalanır. Bu uygulamalar, en çok işlem gören hisseler ve piyasalar arasındaki fiyat farklarını hızlıca analiz etme ve işlem yapma imkanı sunarak yatırımcıların arbitraj fırsatlarını değerlendirmesini kolaylaştırır. Ayrıca büyük ölçekli ve karmaşık arbitraj stratejileri genellikle profesyonel kurumlar, fonlar ve algoritmik işlem yapan şirketler tarafından kullanılır. Özellikle yüksek frekanslı işlem yapanlar, piyasalar arasındaki fiyat farklılıklarını tespit etmek ve fırsatlardan faydalanmak için özel yazılımlar ve altyapılar kullanır. Ancak bireysel yatırımcılar da sermaye ve bilgi düzeylerine uygun olarak küçük çaplı arbitraj fırsatlarını değerlendirebilir. Arbitraj yapmak isteyen herkesin, borsa uygulamalarını etkin bir şekilde kullanarak piyasaların işleyişini, işlem maliyetlerini ve olası riskleri iyi analiz etmesi önemlidir.
Arbitraj, iki farklı piyasada aynı varlığın fiyat farklarından yararlanarak hesaplanır. İlk olarak, varlığın alım ve satım fiyatları belirlenir. Arbitraj kazancı, satış fiyatı ile alım fiyatı arasındaki farkın işlem miktarıyla çarpılmasıyla hesaplanır. Örneğin, EUR/USD döviz çiftinin bir borsada 1,10 satış fiyatı, diğer borsada 1,12 alış fiyatı olduğu bir senaryo düşünelim. Bu durumda 1100 USD harcanarak 1,10 kurdan alınan 1000 Euro, 1,12 kurdan satıldığında 1120 USD elde edilir. İlk başta 1100 USD’si olan yatırımcının artık 1120 USD’si vardır. Dolayısıyla arbitraj işlemi sonucu 20 USD kâr elde etmiştir.
İş Portföy’ün sunduğu ürün ve hizmetler hakkında detaylı bilgi almak ve İş Portföy Yatırım Fonlarını incelemek için İş Portföy web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Yüksek faiz ortamında para piyasası fonları yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Bu fonlar, düşük riskle sabit getiri sağlamayı hedefler. Para piyasası fonları, eski adıyla likit fonlar, kısa vadeli borçlanma araçlarına, mevduat ve repo benzerlerine yatırım yaparak, yatırımcılara düşük riskli ve likit bir yatırım seçeneği sunar.
Price action ne demek sorusuna verilebilecek en temel cevap; geçmiş ve yakın vadedeki fiyat değişimlerini inceleyerek, herhangi bir indikatöre ihtiyaç duymadan yapılan sade bir yatırım aracı olduğudur. Yöntemin nasıl çalıştığı sorusunun cevabı ise fiyat hareketini izlemenin yatırım deneyimleri ve piyasa algısı ile bütünleştiği öznel bir stratejiden oluşuyor.
Fon sepeti fonları belirli bir strateji veya tema çerçevesinde birçok yatırım fonu ve borsa yatırım fonunu tek bir fon çatısı altında buluşturan fonlardır. Bu fonlar yatırımları çeşitlendirmenin yanı sıra, yatırımların profesyonel ekipler tarafından yönetilmesine de olanak sağlar.
