Ekonomik Güven Endeksi Nedir?

Ekonomik güven endeksi nedir sorusuna cevap aramadan önce ekonomik güvenin ne olduğundan bahsetmek gerekir.

Ekonomik Güven Nedir?

Ekonomik güven bireylerin ve şirketlerin mevcut ve ekonomik koşullara yönelik düşünceleri ve beklentileri ile ilgili genel bir durumu ifade eder.

Ekonomik Güven Endeksi Ne Demek?

Ekonomilerde bu güveni ölçmek adına bazı göstergeler kullanılır. Bu göstergelerden güven endeksleri anket bazlıdır ve bu güven endekslerinin belirli ağırlıklar ile birleştirilmesi ile Ekonomik Güven Endeksi elde edilir.

Ekonomik Güven Endeksi Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık frekansta yayımlanan ve tüketiciler ile üreticilerin genel ekonomik durumlarına ilişkin değerlendirmelerini içeren anket bazlı bileşik bir endekstir. Bileşik endeks olmasının sebebi tüketim ve üretime yönelik diğer anket bazlı göstergelerin farklı ağırlıklar ile birleştirilmesinden oluşmasında kaynaklıdır. TÜİK Ekonomik Güven Endeksi’ni oluşturan anket bazlı göstergeler şunlardır:

• Tüketici Güven Endeksi,
• Reel Kesim Güven Endeksi (imalat sanayiye yönelik),
• Hizmet Sektörü Güven Endeksi,
• Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi,
• İnşaat Sektörü Güven Endeksi.

Ekonomik Güven Endeksi Ne İşe Yarar?

Ekonomik Güven Endeksi bireylerin ve şirketlerin ekonomik beklentilerini anlamak adına kullanılır. Örneğin, Ekonomik Güven Endeksi içinde üretim ve tüketime yönelik başka anket bazlı göstergeler içerdiğinde büyüme görünümüne yönelik sinyaller içerir. Ancak Ekonomik Güven Endeksi ankete katılanların düşüncelerini yansıtması nedeniyle GSYH büyümesi ile ilişkisi, sanayi üretim endeksi veya hizmet üretim endeksi gibi gerçek verilerin aksine birebir olmayabilir. Ancak gerçek verilere kıyasla çok daha hızlı bir şekilde açıklanıyor olması nedeniyle büyüme görünümüne dair hızlı şekilde bilgi alabilmek adına piyasa tarafından takip edilen göstergelerden birisidir.

Ekonomik Güven Endeksi Nasıl Hesaplanır?

Ekonomik Güven Endeksi içinde ağırlığı en yüksek olan endeks %40 ile Reel Kesim Güven Endeksi’ne aittir. Bunu %30’luk pay ile Hizmet Sektörü Güven Endeksi takip eder. Tüketici Güven Endeksi’nin ağırlığı %20 seviyesinde olurken, Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi ile İnşaat Sektörü Güven Endeksi’nin her birinin ağırlıkları da %5 seviyesindedir. Ekonomik Güven Endeksi’ni oluşturan ve yukarıda sayılan bu göstergeler anketler yoluyla her ayın ilk iki haftasında derlenir. Tüketici Güven Endeksi TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) iş birliği ile oluşturulur ve TÜİK’in sitesinde yayımlanır. Reel Kesim Güven Endeksi TCMB tarafından derlenir ve TCMB’nin kendi sitesinde yayımlanır. Diğer anket bazlı göstergeler de (Hizmet Sektörü Güven Endeksi, Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi ve İnşaat Sektörü Güven Endeksi) TÜİK tarafından hesaplanır ve TÜİK’in sitesinde yayımlanır.

Ekonomik Güven Endeksi hesaplanırken Tüketici Güven Endeksi’nden 4 adet, Reel Kesim Güven Endeksi’nden 8 adet, Hizmet Sektörü Güven Endeksi’nden 3 adet, Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi’nden 3 adet ve İnşaat Sektörü Güven Endeksi’nden de 2 adet alt endeks kullanılır. Bu alt endekslerin normalleştirilmiş denge değerlerinin ağırlıklı ortalaması ise Ekonomik Güven Endeksi’ni oluşturur. Ekonomik Güven Endeksi’ni oluşturan anket bazlı göstergelerden alınan alt endeksler şu şekildedir*:

Tüketici güven endeksinin alt endeksleri

• Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu
• Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi
• Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi
• Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi

Reel kesim (imalat sanayi) güven endeksinin alt endeksleri

• Toplam sipariş miktarı (mevcut durum)
• Mamul mal stok miktarı (mevcut durum)
• Üretim hacmi (gelecek 3 ay)
• Toplam istihdam (gelecek 3 ay)
• Toplam sipariş miktarı (son 3 ay)
• İhracat sipariş miktarı (gelecek 3 ay)
• Sabit sermaye yatırım harcaması
• Genel gidişat

Hizmet sektörü güven endeksinin alt endeksleri

• Son 3 aylık dönemde iş durumu
• Son 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep
• Gelecek 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi

Perakende ticaret sektörü güven endeksinin alt endeksleri

• Son 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar
• Mevcut mal stok seviyesi
• Gelecek 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi

İnşaat sektörü güven endeksinin alt endeksleri

• Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi
• Gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi

Ekonomik Güven Endeksi Kaç Olmalı?

Ekonomik Güven Endeksi 0-200 arasında değer alırken, bu endeksin değerinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösterir.

Ekonomik Güven Endeksi Yükselirse Ne Olur?

Ekonomik Güven Endeksi artarsa genel ekonomik durumun iyileştiği çıkarımı yapılabilir.

Ekonomik Güven Endeksi Düşerse Ne Olur?

Ekonomik Güven Endeksi azalırsa genel ekonomik durumun kötüleştiği çıkarımı yapılabilir.

Ekonomik Güven Endeksi Nasıl Yorumlanır?

Ekonomik Güven Endeksi’nin yükselmesi ekonomik güveninin iyileştiği, düşmesi de ekonomik güvenin kötüleştiği anlamına gelir. Bu çıkarıma ek olarak endeksin seviyesi de önemlidir. Endeksin eşik değer olan 100’ün altında olması genel ekonomik durumun kötümser olması anlamına, 100’ün üzerinde olması da genel ekonomik durumun iyimser olması anlamına gelir.

Ekonomik güven endeksi piyasa tarafından takip edilen yüksek frekanslı önemli bir makroekonomik veridir. İş Portföy Yönetimi uzman araştırma kadrosu ile birçok makroekonomik verinin analizini yaparak farklı formatta içerikler hazırlamaktadır. İş Portföy tarafından hazırlanan içeriklere, ekonomi ve piyasa değerlendirmelerine İş Portföy web sitesinden ulaşabilirsiniz. Ekonomik göstergelere dair hazırlanan içeriklere ek olarak web sitesinden İş Portföy’ün fon dünyasına ve başta fon getirileri olmak üzere birçok detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

*TÜİK, Ekonomik Güven Endeksi Metaveri