Eray Yazgaç / İş Portföy Çoklu Varlık Yönetimi Portföy Yöneticisi Yardımcısı
Küresel lojistik pazarı, çevrimiçi perakende sektöründeki önemli büyümeden beslenmektedir. Otomatik malzeme taşıma sistemleri, GPS ve biyometriyi oluşturan teknolojideki gelişmeler, kuruluşların ve işletmelerin yetkin bir şekilde çalışmasına yardımcı olmakta ve lojistik pazarının büyümesini teşvik etmektedir. Lojistik; kaynak noktasından tüketim noktasına kadar akışı planlama, yönetme ve koordine etmeyi içeren tedarik zinciri yönetiminin vazgeçilmez bir unsurudur. Taşıma modu temelinde endüstri; kara yolu, deniz yolu ,demir yolu ve hava yolu şeklinde 4 bölümden oluşmaktadır. Şu anda kara yolları, pazardaki lider segmenti temsil etmektedir. Nihai kullanım temelinde endüstri, aşağıdaki başlıklara ayrılmaktadır:
E-ticaret endüstrisindeki önemli büyümeden beslenen küresel lojistik pazarı, platformların daha iyi bir fiyata sunduğu kolaylık ile daha da artan online perakende kanallarından mal satışının önemli ölçüde artmasıyla ilişkilendirilebilir. Pazar, lojistik kullanımı yoluyla çevrimiçi teslimatların verimli işleyişiyle daha da desteklenmekte ve buna ek olarak çeşitli e-ticaret platformlarının kolay iade ve iade politikaları sunması, takip olanakları sağlaması gibi esnek hizmetlerin tersine lojistik süreçlerine olan talebin artmasına neden olmuştur. Lojistik pazarının büyümesini olumlu yönde etkileyeceği tahmin edilen diğer faktörler arasında ise teknolojik gelişmeler, biyometri entegrasyonu, artan uluslararası ticaret anlaşmaları, Bluetooth, otonom araçlar, GPS ve drone teslimatı yer almaktadır.
Temel hizmet ağının ayrılmaz bir parçası olan lojistik, yeniliklere uyum sağlama yeteneğini bir kez daha kanıtlamıştır. Pandemi, lojistik sektöründe inovasyonun önünü açmıştır. Örnek olarak, taşıt sürücüsünün uyku durumu Yorgunluk Ölçer aracılığıyla sürekli olarak izlenebilmektedir. Bunun bir sonucu olarak, gerektiği zaman durması ve dinlenmesi için sinyal verilebilmektedir. Aracın hızının normlara uygun kalmasını sağlamak amacıyla GPS takibi de etkin olarak kullanılmaktadır.
Tedarik zinciri çözümlerini yeniden düşünmek ve yeniden tasarlamak için sürekli bir çaba içinde olan sektör, ikinci dalganın neden olduğu ekonomik yavaşlamanın ardından artan talebi karşılamak için hızlı gelişim göstermektedir. Yeni teknolojileri keşfetmekten ve benimsemekten BRSR, ESG, GHG koşullarına uyum sağlamak için değişen düzenlemelere kadar - oldukça rekabetçi bir ortam bulunmaktadır.
Talep dengesinin bozulmasıyla birlikte rekor seviyelere ulaşan navlun fiyatlarının, 2022'de de yüksek seyrine devam edeceği ve taşınan malların nihai tüketiciye ulaştığındaki fiyatlarını da etkileyeceği öngörülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetleri 2022’de daha da önemli hale geleceği değerlendirilmektedir. Pandemiden en fazla etkilenen sektörlerden biri lojistik olmuştur. Özellikle salgının ilk döneminde taşıma faaliyetlerinin durma noktasına gelmesiyle doğu/batı rotasını takip eden birçok gemi seferinin iptal edilmesiyle büyük miktarda mal, fabrikalarda ve limanlarda birikmeye başlamıştır. Sonrasında Çin’in pandemiyi erken atlatması ve bekleyen tüm bu siparişlerin 2021 3. çeyreği itibarıyla yoğun bir şekilde yüklenmeye başlamasıyla, Çin çıkışlı tüm navlun fiyatlarında tarihi rekor niteliğinde artışlar gözlemlenmiştir. Hava yolu taşımacılığının hacim olarak yüzde 80’i daha fazla destinasyona uçan yolcu uçakları ile taşınırken yolcu uçağı seferlerinin durdurulması ve daha sonraki dönemde kademeli olarak kullanıma açılması da hava yolundaki arz-talep dengesini bozmuştur. Bu sorun yolcu uçaklarının kargo uçaklarına dönüştürülmesi ile aşılmaya çalışılmıştır. Kara yolunda ise salgın nedeniyle sınır geçişlerinin yavaşlaması ve tır şoförülüğüne olan arz sıkıntısının başlaması navlun fiyatlarını daha da artıran ana etkenlerden olmuştur. Konteyner krizi nedeniyle ticaret yapanların deniz yolundan kara yolu ve hava yoluna yönelmesi de bu alanlarda taşıma fiyatlarının yükselmesine neden olmuştur. Salgın sebebiyle ertelenmiş olan küresel talepteki büyük artış, henüz yeni toparlanmaya başlamış olan küresel tedarik zinciri üzerinde halen baskı yaratmaktadır. Navlun fiyatlarındaki yüksek seviyelerin 2022 yılında da sürmesi beklenmektedir. Salgın öncesi yük gemisi fazlası varken salgın sonrası denizyoluna olan talep ve taşıma için kullanılan konteynerlerin dünyanın belli başlı limanlarında birikmiş olması ve bu konteynerlerin sisteme dahil edilmesi küresel tedarik zincirinin dengeye ulaşmasında halen engel teşkil etmektedir.
Rekabetin her geçen gün arttığı 2022 yılında, özellikle gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetlerinin önümüzdeki yıllarda daha da önemli hale gelmesi beklenmektedir. Lojistik sektöründe aynı zamanda önümüzdeki dönemde dijitalleşme ile e-ticarete olan talebin daha da artması bekleniyor. Önemli hususlardan bir tanesi de geçtiğimiz yıl yüksek kâr elde eden şirketlerin bu gelirleri ile önümüzdeki dönem nasıl yatırımlar yapacak olmalarıdır. Mevcut beklenti ilgili kurumların filolarını büyüteceği, kapasite artışına gideceği, kendi coğrafyaları dışında da depo ya da liman satın alacağı yönündedir.
Küresel lojistik pazarı 2021'de yaklaşık 9 milyar 525 milyon dolar değerine ulaşmıştır. Bilgi işlem teknolojilerindeki gelişmelerin de yardımıyla, pazarın 2022 ile 2027 arasında %5.7'lik bir yıllık bileşik büyüme oranında daha da büyümesi ve 2027 yılına kadar 13 milyar 326 milyon dolara yükselmesi beklenmektedir.
İş Portföy olarak son dönemde önemi artan lojistik sektörünün sunduğu potansiyele ortak olma imkânı sunan tematik fonlar ailemizin yeni üyesi IEV – İş Portföy Taşımacılık Değişken Fonumuzu 30 Mart’ta yatırımcılarla buluşturduk. Çağın yeni düzenine adapte olmak üzere tasarlanan İş Portföy Taşımacılık Değişken Fon toplam değerinin en az %80’i ile devamlı olarak; ulaştırma ve taşımacılık alanında faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketlerin ve bu şirketlerin tedarikçileri ile hizmet sağlayıcılarının sermaye piyasası araçlarına yatırım yapıyor. TEFAS’a üye tüm banka ve aracı kurumlardan alınabilen İş Portföy Taşımacılık Değişken Fon ile tedarik zincirinin yeniden şekillendiği ve dijitalleşmenin hızlandığı günümüz dünyasında yatırımcılara değeri bir kez daha anlaşılan geleneksel bir pazara uzman bir bakış açısıyla yatırım yapma imkânı sunuyoruz.
Kaynaklar:
https://www.cushmanwakefield.com/en/insights/global-logistics-outlook
https://www.logisticsinsider.in/logistics-industry-performance-in-2021-and-outlook-for-2022/
https://www.pwc.com/sg/en/publications/assets/future-of-the-logistics-industry.pdf
2024 yılının ilk 9 ayında yıllık ortalama %3,2 büyüyen Türkiye ekonomisinin 2024’ü %3’ün bir miktar altında bir reel GSYH artışı ile tamamladığını düşünüyoruz. Bu yıl ise riskler aşağı yönlü olmakla birlikte büyümenin %3,5’e hızlanmasını bekliyoruz. Yılın ilk yarısında görece daha zayıf bir büyüme öngörürken, ikinci yarıda ise faiz indirimlerinin etkisinin de devreye girmesi ile ekonomik aktivitenin hız kazanabileceğini değerlendiriyoruz.
